Next Icons | Icon in the spotlight: Bram Nauta
De Next Icons hopen allemaal door te groeien tot gevestigde naam: een echte icon die grenzen heeft verlegd en de wereld heeft veranderd. Zo’n icoon is Bram Nauta, hoogleraar aan de Universiteit Twente en uitvinder van die Nauta-schakeling die innovaties als WiFi en Bluetooth mogelijk heeft gemaakt. We spraken hem over zijn carrière en het belang van innovatie.
Dit verhaal komt uit het Next Icons Magazine. Het hele magazine kun je hier lezen.
Een bekende hoogleraar en uitvinder word je niet in een dag. Waar is het allemaal begonnen?
Bram: “Als kind was ik altijd al dingen aan het maken. Ik weet nog heel goed dat een broer van een vriendje een FM-zender had. Toen was ik een jaar of 11 en het fascineerde me. Ik heb toen gekeken welke onderdelen erop zaten, haalde met m’n zakgeld dezelfde onderdelen en bouwde het na. De eerste keer werkte het apparaatje niet en daar baalde ik van - het had me toch tien gulden gekost. Na nog wat meer draaien aan de knoppen kwam de buurvrouw binnenlopen: “Ik hoor Bram op tv!” Het werkte dus toch. Na nog meer draaien en sleutelen kon ik mezelf op de radio horen en toen was het hek van de dam. Vanaf dat moment ging ik op m’n fiets langs het grofvuil en nam ik oude tv’s mee die ik thuis op m’n zolderkamertje dan uit elkaar haalde. Na een tijdje wist de hele buurt me te vinden om kapotte apparaten te repareren.”
Uiteindelijk heeft je dat - via de mavo - naar de Universiteit Twente gebracht. Hoe verging het je daar?
Bram: “Dat ging als een raket. Ik was de snelste student elektrotechniek en haalde mijn ingenieuersdiploma – wat nu bachelor en master heet - cum laude. Dat voelde voor mij niet als hard werken, dus startte ik m’n PhD. Dat was een vreemde periode, want mijn professor nam ontslag en niemand wist waar ik mee bezig was. Er was verder ook geen plan: ik wilde gewoon promoveren. Ik ben toen gaan doen wat ik leuk vond. Het resultaat daarvan werd de Nauta-schakeling: een schakeling die 20 keer sneller was dan wat er toen mogelijk was. Maar zonder internet en mobiele telefoons had je daar destijds nog niet zoveel aan. Later hoorde ik dat Nokia en Ericsson mijn schakeling in al hun telefoons gebruikten en dat de schakeling innovaties als Bluetooth en WiFi mogelijk heeft gemaakt. Dat had ik niet kunnen bedenken toen ik mijn promotieonderzoek deed - ik volgde gewoon mijn passie. Zonder plan gaan spelen en zien dat het resultaat goed ontvangen wordt, is het mooiste wat er is.”
We kunnen wel stellen dat jouw onderzoek wereldveranderende innovaties mogelijk heeft gemaakt. Hoe belangrijk is innovatie voor jou?
Bram: “Innovatie is overal. Kijk alleen al naar mijn vakgebied: de meeste apparaten draaien op chips en dat wordt alleen maar meer. Is dat nodig? Nee. Kun je straks nog terug? Ook nee. Als ik 20 jaar geleden had gezegd dat we smartphones nodig hadden, had je dat ook onzin gevonden. Je kunt je nu dus nog niet voorstellen hoe de wereld er over 20 jaar uitziet. Wat we nu hebben is goed, maar het is wel belangrijk dat we niet teruggaan naar hoe het was. We zijn voor chips nu nog afhankelijk van Taiwan. Stel dat China Taiwan binnenvalt - wat een reëel risico is - dan kunnen we zomaar ineens zonder chips zitten. En zonder chips zijn we terug in de jaren ‘50. Het is dus voor het voortbestaan van de Europese beschaving essentieel dat we hier zo snel mogelijk onze eigen chips gaan produceren. En het liefst ook wat in Twente.”
Twente als Chip Tech hotspot, klinkt goed. Met Bram Nauta als ‘founding father’?
Bram: “Ik zie mezelf wel als een grondlegger van het vakgebied hier in Twente. 30 jaar geleden was er vrijwel niets op dit gebied, en nu behoort onze vakgroep tot de wereldtop. Na mijn promotie heb ik een tijd bij Philips gewerkt. Toen ik het daar na 10 jaar wel had gezien, besloot ik terug te gaan naar Twente om hoogleraar te worden aan de universiteit. Ik heb toen een aantal slimme mensen vanuit Philips meegenomen en de vakgroep opgezet en uitgebouwd. Dit jaar vierde ik mijn 25-jarig jubileum, dus ik heb ruim de tijd gehad om echt iets op te bouwen."
"Daarbij vind ik samenwerking met bedrijven altijd erg belangrijk, helemaal als ze ze zich wel willen vestigen in Twente - en hier willen blijven als ze groter worden. Dat lukt steeds beter, en dit jaar hebben we dan ook het ChipTech Twente cluster opgezet. Het idee was om Chip Tech op de kaart te zetten, want mensen hebben niet door hoeveel impact we maken. Nu worden de mensen wakker en beginnen ze kansen te ruiken. Dat vind ik wel grappig. Ook omdat ik hierdoor meer invloed lijk te krijgen binnen de universiteit en de regio. Ik heb geen politieke ambities, maar mensen willen nu horen wat ik te zeggen heb. En dat is best fijn, om als ‘nerd’ gehoord te worden. Ik ben voorlopig dus zeker nog niet klaar met ChipTech Twente uitbouwen.”
Je maakte al eens impact op de wereld met je promotieonderzoek, en het klinkt alsof je nog meer in petto hebt. Wat is in die tijd de belangrijkste les die je hebt geleerd?
Bram: “De rode draad in mijn leven is dat ik altijd mijn passie heb gevolgd. Ik heb altijd gedaan wat ik leuk vond: van het FM-radiootje bouwen tot de Nauta-schakeling ‘per ongeluk’ uitvinden. En nu ook met het bouwen van een sterk ChipTech ecosysteem. Ik doe het niet voor de status of het geld, en ik doe niet wat mensen van me verwachten. Natuurlijk ben ik trots dat ik dit jaar de Stevinpremie (de hoogste onderscheiding in de Nederlandse wetenschap) uitgereikt krijg, maar dat was geen doel op zich. Ik doe gewoon wat ik leuk vind. Als je dat doet, word je vanzelf ergens heel erg goed in. Je hoeft niet per sé een plan te hebben, zolang je maar je passie volgt. Dan kom je er vanzelf.”
