Constantijn van Oranje: “Twente heeft ondernemerschap in het DNA.”

Het doel wat Constantijn als Special Envoy bij Techleap voor ogen heeft, is hetzelfde als veel tech startups: maatschappelijke impact creëren. “Daar zit eindeloos veel verborgen potentieel in Nederland. We klagen dat we worden gedomineerd door Amerikaanse en Chinese techbedrijven als Amazon en Alibaba, maar dat hebben we zelf laten gebeuren omdat we ze zelf niet hebben gebouwd. Als je mee wilt doen, moet je ook de handen uit de mouwen steken. En omdat we kansen hebben laten liggen als het gaat om grote internetplatforms, moeten we nu kijken naar biotech, medtech, energie, food & agri en andere gebieden die nog niet ‘disrupted’ zijn. Ook niet zo gek dat daar nog veel te winnen valt, want die gebieden zijn erg kapitaal- en technologie-intensief. En het benodigde kapitaal en de kennis is er in Europa. In alle impactgebieden hebben we bedrijven die impact kunnen maken. Dan denk ik aan de energietransitie, kweekvlees, de zorg, en nieuwe logistieke systemen. Maar als we die niet goed in de markt weten te zetten, dan gaat die impact ook niet komen.”

Een sterk systeem

We beschikken in Nederland over kapitaal en kennis. Waarom spelen we dan nog niet mee op het wereldtoneel zoals Amerika en China dat doen? “Dat heeft alles te maken met ons systeem. Je hebt een combinatie nodig van een wetgever en een overheid die via wetten de juiste kaders scheppen. De juridische kaders moeten goed zijn. In Finland heb je bijvoorbeeld een kader voor het delen van data, en in Duitsland zijn er kaders waardoor je digitale innovaties in de zorg sneller vergoed kunt krijgen. Op die manier zijn er allerlei dingen die de overheid kan doen om een goed klimaat te scheppen. Maar er ligt ook een bepalende rol voor universiteiten. Zij moeten zorgen dat hun kennis effectiever en sneller de markt op komt en dat zij innovaties niet gaan blokkeren met allerlei ingewikkelde IP-regelingen. Uiteindelijk moeten we een systeem creëren waar meer ondernemers kansen krijgen. Dat moet je echt met elkaar doen.”

“Ondernemers kunnen elkaar onderling beter helpen dan dat de overheid dat kan.”

De kracht van verbinding

Hoewel er nog veel winst te behalen is in ondernemersland Nederland, mogen we ook trots zijn op behaalde resultaten. “Als ik kijk naar wat Techleap de afgelopen drie jaar heeft gedaan, dan ben ik wel trots op de gemeenschap van 600 ondernemers die we bij elkaar hebben gebracht. Uiteindelijk zit daar de kracht. Ondernemers kunnen elkaar onderling beter helpen dan dat de overheid dat kan. Die ondernemers wisten elkaar voorheen nog niet te vinden. We brengen hen ook in contact met investeerders. Waar we minder succesvol in zijn geweest, is het overtuigen van de overheid om beleid aan te passen. Op het gebied van aandelenopties hebben we zes jaar geduwd en getrokken. Nu ligt er een regeling, maar die gaat wat mij betreft nog niet ver genoeg. Dat frustreert me. We worden 100% door het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat gefinancierd, maar ik heb niet het idee dat ze ook 100% naar ons luisteren op dit soort vraagstukken. Al met al kan ik wel zeggen dat we in de afgelopen jaren meer kennis hebben toegevoegd aan het ecosysteem en dat we het tech ecosysteem ook veel beter in beeld hebben. We hebben ervoor gezorgd dat startups veel meer op de kaart staan nu. En waar ik ook trots op ben, is de corona-overbruggingslening die we hebben bedacht en mede-uitgevoerd. Dat weerspiegelt ook goed waar we voor zijn opgericht: om een onafhankelijke positie in te nemen en juist datgene te doen wat de overheid niet kan.”

Goede randvoorwaarden

In die successen heeft Constantijn de rol gespeeld van verbinder, zowel nationaal als internationaal. En met de verschillende innovatieregio’s in Nederland, is die rol ook hard nodig. “Initieel is het een kracht dat we zoveel verschillende regio’s en subsystemen hebben. Je moet namelijk daar zitten waar de energie zit, dus hoe lokaler, hoe beter. Maar op een bepaald moment raakt het versnipperd en gaat het tegen je werken. Eigenlijk moeten al die instanties werken aan het creëren van goede randvoorwaarden, om zichzelf vervolgens overbodig te maken. Wat je nu ziet is dat veel partijen zich institutionaliseren. Daar zou wel eens flink de bezem doorheen mogen, zodat we over provinciegrenzen heen gaan samenwerken. Je moet altijd bewust zijn van waar je het voor doet en dat zijn de ondernemers. Daarom kun je ook maar beter minder organisaties hebben die heel erg goed zijn in wat ze doen, dan veel organisaties die middelmatig werk leveren.”

“Eén regio en universiteit in Nederland moet het gewoon proberen om bijvoorbeeld MIT en Boston na te streven.”

Bakermat van techbedrijven

Ook in Twente zijn er steeds meer initiatieven om ondernemers te steunen. Toch heeft Twente een goede positie in startup-land Nederland, vindt Constantijn. “Voor mij blijft Twente dan ook de bakermat van een paar van onze grootste techbedrijven, zoals Thuisbezorgd en Booking.com. Er heerst een klimaat waarin je een bedrijf goed kunt beginnen. Bij de Universiteit Twente is de cultuur van ondernemerschap is dieper verankerd dan in de meeste andere Nederlandse universiteiten. Daarmee heb je wel iets bijzonders in je DNA. Zeker wanneer je ook investeert in de faciliteiten en ondersteunende infrastructuur. Een mooi voorbeeld is het TechMed Centre waardoor je qua faciliteiten niet meer afhankelijk bent van ziekenhuizen. En wanneer je daar ook een goed tech transfersysteem omheen kunt bouwen, dan komen MedTech bedrijven gewoon naar Twente. Want je hebt er kennis, faciliteiten, én goede ondersteuning. Daarin investeren is echt een no brainer win-winsituatie. Eén regio en universiteit in Nederland moet het gewoon proberen om bijvoorbeeld MIT en Boston na te streven, als het gaat om het aantonen dat onderwijs, onderzoek en ondernemerschap elkaar enorm kunnen versterken.”

De ontbrekende schakel

Ondanks het goede klimaat, lijkt er nog veel onbenut potentieel. Want hoewel startups en spin-offs aanjagers zijn van innovatie, moeten ze ook kunnen groeien. “De ontbrekende schakel zit in de verbinding tussen startups en de bestaande industrie. Ik vind dat bedrijven in Nederland te weinig acquireren. Er zijn weinig exits van Nederlandse startups naar Nederlandse bedrijven, weinig samenwerkingen en beperkte investeringen. Daar is heel veel te winnen. Maar dat gaat ook de andere kant op: we zien ook weinig spinouts vanuit grote bedrijven, terwijl je dan een betere start hebt als deeptechbedrijf. Die rol van de corporates zou veel groter kunnen zijn. Je ziet dat organisaties als Philips wel proberen om met startups samen te werken, maar dat zit niet echt in hun DNA. Dat is dus best een uitdaging en iets waar een regio als Twente met heel veel technologisch hoogwaardig mkb het verschil in zou kunnen maken.”

“Het is goed om koppig te zijn, maar laat je adviseren en kill your darlings.”

Goed, gezond groeibedrijf

En die ondernemers die het verschil gaan maken zijn natuurlijk de Next Icons. Zelf zien we een Next Icons als een ondernemer die de potentie heeft om de wereld te veranderen met diens innovatie en daar al goed mee op weg is. “Voor mij is het ’t allerbelangrijkst dat het een goed en gezond groeibedrijf is. Natuurlijk moet de technologie tot de verbeelding spreken, maar uiteindelijk moet het bedrijf gewoon succesvol zijn. We hebben de neiging in Nederland om te kijken naar of de technologie cool is, maar je moet het wel economisch rond kunnen krijgen en niet blijven hangen in de belofte.”

Verder kijken dan technologie

En dat is ook wat Constantijn de icons mee wil geven: zorg dat je business klopt. “Lees je goed in en laat je adviseren door ervaren ondernemers. Het verbaast me soms dat de meest basic dingen niet bekend zijn, terwijl er over elk onderwerp genoeg boeken en podcasts te vinden zijn. Hoeveel potentiële icons mislukken, omdat ze niet goed hebben nagedacht over aandelenverdeling met de co-founders, de samenstelling van hun team en inclusieve bedrijfscultuur, welke investeerders ze binnen hebben gehaald, of over de IP-voorwaarden die ze hebben onderhandeld met de universiteit? Al die dingen gaan je verderop nekken. Kijk verder dan de technologie achter je product, want uiteindelijk moet je een probleem oplossen waar iemand voor gaat betalen. Het is goed om koppig te zijn, maar laat je adviseren en kill your darlings. Dat maakt de weg vrij naar een succesvol bedrijf.”

LEES HIER HET HELE NEXT ICONS MAGAZINE